մատիտով ընդգծված տողեր ժանտախտը վեպից
*
Հարց՝ ի՞նչ անել ժամանակն իզուր չկորցնելու համար: Պատասխան՝ զգալ ժամանակն ամբողջությամբ: Միջոցներ՝ օրերն անցկացնել ատամնաբույժի ընդունարանում՝ անհարմարավետ աթոռի վրա, կիրակի ետմիջօրեն անցկացնել տանը, պատշգամբում, գիտաժողովում լսել զեկույցներ մի լեզվով, որ չես հասկանում, ընտրել երկաթուղային երթուղներից ամենաերկարներն ու ամենաանհարմարավետները և ճանապարհորդել,
բանականաբար, կանգնած՝ ոտքի վրա, հերթ կանգնել թատրոնների դրամարկղերի առջև և ներկայացմանը չգնալ, և այլն:
*
Աղետը չի համապատասխանում մարդու չափանիշներին. այդ պատճառով ասում են, որ աղետը իրական է, վատ երազ, որն ահա կանցնի: Բայց այն չի անցնում, և առաջին հերթին՝ մարդասերները, որովհետև նրանք նախազգուշական միջոցներ ձեռք չեն առել:
*
Բայց ի՞նչ է հարյուր միլիոն մահը: Պատերազմի ժամանակ դժվարությամբ ես ըմբռնում անգամ մի մահը: Եվ քանի որ մեռած մարդը միայն նրանով է նշանակալից, որ արդեն գիտես, որ նա մեռած մարդ է, ապա պատմության երկայնքով սփռված հարյուր միլիոն դիակը ընդամենը մի ծուխ է, որն անցնում է երևակայության միջով:
*
Կարևորն այն չէ, որ մտածելու ձևը ճիշտ լինի, այլ այն, որ ստիպի մտածել:
*
...երբ վերացարկումը սկսում է ձեզ սպանել, պետք է հենց վերացարկումով զբաղվել:
*
Դեռ վաղ ժամանակներում Հաբեշստանի քրիսոնիաները ժանտախտի մեջ էին տեսնում հավիտենականությունը նվաճելու մի արդյունավետ, աստվածային ծագում ունեցող միջոց: Նրանք, ովքեր վարակված չէին, փաթաթվում էին ժանտախտահարների սպիտակեղենով, որպեսզի անպայման մեռնեն: Անշուշտ, փրկության այս կատաղի ձգտումը, հանձնարարելի չէ: Այն ենթադրում է ցավալի շտապողականություն, որը շատ մոտ է գոռոզությանը: Չպետք է Աստծուց առաջ անցնել, և ամենայն բան, որն հավակնում է արագացնել անսասան կարգը, որ մեկնընդմիշտ հաստատված է նրա կողմից, հանգեցնում է հերետիկոսության: Սակայն այս օրինակն առնվազն ուսանելի է: Ավելի պայծառատես մեր մտքերի համար այն արժևորում է հավիտենականության այն սքանչելի լույսը, որն առկայծում է ամեն տառապանքի խորքում: Այդ լույսն է լուսավորում աղջամուղջային ճանապարհները, որոնք տանում են դեպի ազատագրում: Այն արտահայում է աստվածային կամքը, որն անխոջաբար չարը վերածում է բարու: Այսօր ևս մահվան, տագնապների ու ողբերի ուղիներով մեզ առաջնորդում է դեպի հիմանկան լռությունը և ամբողջ կյանքի իմաստը:
*
Քանզի կարելի է հեշտությամբ կարծել, թե գեղցիկ արարքները բարձ են գնահատվում միայն այն պատճառով, որ դրանք հազվադեպ են, իսկ չարությունն ու անտարբերությունը շատ ավելի հաճախակի հանդիպող շարժիչներն են մարդկանց արարքներում: Պատմիչն այս կարծիքը չի լիսում: Չարիքը, որ կա աշխարհում, գրեթե միշտ անգիտության արդյունք է, և բարի կամքը կարող է պատճառել նույնքան վանս, որքան չարիքը, եթե այդ բարի կամքը լուսավորված չէ: Մարդիկ ավելի շուտ բարի են քան չար, բայց, ըստ էության, սա չէ խնդիրը: Սակայն մարդիկ ավելի կամ պակաս չափով անգիտության մեջ են, և դա է, որ կոչվում է առաքինություն կամ արատ, իսկ ամենաահավոր արատը տգիտություն կոչվող արատն է, որն իրեն անգրագետ է կարծում և ուրեմն իրեն արտոնություն է տալիս սպանելու: Մարդասպանի հոգին կույր է, չկա իսկական բարություն, ոչ էլ գեղեցիկ սեր՝ առանց ճշմարիտ պայծառատեսության:
*
...հուսահատությանը վարժվելն ավելի վատ է, քան ինքը հուսահատությունը:
*
...պատահականությունը ոչ ոքի չի պատկանում:
*
Իհարկե դեպի լավը չենք գնում: Բայց գոնե բոլորս ենք դժողքում:
*
Բայց ժանտախտի ժամանակների կրոնը չէր կարող նույնը լինել, ինչ սովորական ժամանակների կորնը, եթե Աստված կարող է ընդունել և անգամ ցանկանալ, որ հոգին հանգստանա ու կրկին հրճվի երջանիկ ժամանակներում, ապա այդ ծայրահեղությունը նա կցանկանա դժբախտության շռայլությունների մեջ: Աստված այսօր իր արածների շնորհն է անում՝ գցելով նրանց այնպիսի դժբախտության մեջ, որ նրանց հարկն է վերագտնել և ստանձնել ամենամեծ առաքինությունը, այն է՝ Ամեն ինչ կամ Ոչինչ:
*
...ոչ ոք իսկապես ընդունակ չէ մտածելու որևէ մեկի մաիսն անգամ վատթարագույն դժբախտության դեպքում: Քանզի իսկապես մտածել որևէ մեկի մասին, նշանակում է շարունակ մատածել նրա մասին, մտածել րոպե առ րոպե, առանց շեղվելու որևէ այլ մտքով, ո՛չ տնտեսական հոգսերով, ո՛չ թռչող ճանճով, ո՛չ կերակուրներով, ո՛չ քորելու ցանկությամբ: Բայց միշտ եղել են ճանճերը, միշտ եղել է քորը: Այդ պատճառով էլ ապրելը դժվար է: Եվ նրանք լավ գիտեն դա:
*
Ես այնքան դատողություն եմ լսել, որոնք քիչ էր մանցել գլխապտույտ առաջացնեին, և որոնք բավականաչափ պտտացրել են ուրիշի գույները՝ նրանց ստիպելով համակերպվել սպանության հետ, այնպես որ ես հասկացա, որ մարդկանց դժբախտությունը գալիս է այն բանից, որ նարնք հստակ լեզվով չեն արտահայտվում: Այնժամ ես վճռեցի խոսել և գործել հստակորեն, որպեսզի ընդանամ ճիշտ ճանապարհով: Հետևաբար ես ասում եմ, որ կան աղետներ և զոհեր, և ուրիշ ոչ մի բան: Եվ այս ասելիս ես ինքս եմ դառնում աղետ, ապա այս դեպքում՝ առնվազն առանց իմ համաձայնության: Ես ջանում եմ լինել անմեղ մարդասպան: Տեսնո՞ւմ եք՝ դա մեծ փառամոլություն է:
*
Նրանք այժմ գիտեն, որ եթե կա մի բան, որ կարող են մշտապես ցանականալ և երբեմն էլ ձեռք բերել, դա մարդկային քնքշությունն է: Բոլոր նրանց համար, ովքեր, ընդհակառակը, դիմել էին իրենցից վերև, որ մարդն ինչ-որ բան նաշանակում է, որ իրենք անգամ չէին պատկերացնում, ոչ մի պատասխան չեղավ:
*
...վերջնական պարտությունը ավարտվում է պատերազմը և հաստատում խաղաղություն, որն ինքնին անբուժելի տառապանք է:
*
Մարդկանց մեջ ավելի շատ բան կա արժանի հիացմունքի, քան արհամարանքի:
*
Հենց դժբախտության պահին է, որ վարժվում ես ճշմարտությանը՝ այսինքն լռությանը:
*
Ինձ հետաքրքրում է միայն այն, որ մեռնես կամ ապրես հանուն քո սիրո:
թարգմանությունը՝ Աննա Հակոբյանի
Комментариев нет:
Отправить комментарий